قدم در تاریکی چه حسی دارد؟ آن هم درست زمانی که نه چراغی با خود داری و نه مسیر را می‌شناسی. امروزه، تنها تولید محتوای خوب و باکیفیت نمی‌تواند تنها راه رشد و موفقیت در فضای پر از رقابت اینستاگرام باشد؛ وقت آن است که تجدیدنظر کنید و با بررسی و تحلیل رقبای اینستاگرامی خود چراغی بر سر این راه پر و پیچ و خم و تاریک خود قرار دهید! در دنیایی که هر روز رقابت شدیدتر می‌شود و راه‌ها هر بار سخت‌تر، داشتن یک استراتژی هوشمندانه بدون در نظر گرفتن رقبا، مانند راه رفتن با چشم بسته است. وقت آن است که رقبای خود را زیر ذره‌بین بگذارید، از اشتباهات آن درس گرفته و فرمت‌های موفقیت آن‌ها را بررسی کنید؛ از این رو می‌توانید پیج‌تان را سریعتر رشد دهید و تکنیک‌های حرفهای تری را جهت پیشرفت خود طراحی کنید.
در این مقاله قرار است که با هم بیاموزیم که چگونه رقبای خود را در اینستاگرام پیدا کنیم، چگونه از تحلیل آن‌ها استراتژی بچینیم و چه ابزارهایی را در این راستا بکار ببریم. اگر آماده‌اید تا به‌سراغ خفن‌ترین روش‌های آنالیز پیج رقبا در اینستاگرام برویم، با ما همراه باشید!
چرا باید حواسمون به رقبای اینستاگرامی‌مون باشه؟
شاید لازم نباشد همیشه از صفر مطلق شروع کنید و تمام مسیر را با پای پیاده بپیمایید! گاهی اوقات می‌توانید از ایده‌های موفق رقبا الهام گرفته و با خلاقیت خودتان آن را شخصی سازی کرده و بهبود ببخشید. بررسی و تحلیل دقیق رقبا در اینستاگرام به شما نشان می‌دهد که چه محتواهایی باعث رشد آن‌ها شده است، چه زمانی تبلیغ کرده‌اند، چگونه کپشن می‌نویسند و چه نوع تعاملی را جهت ارتباط با مخاطب بکار گرفته‌اند. فایده‌ی این کار چیست؟
- کشف ایده‌های موفق و امتحان‌شده
فرض کنید بدون اینکه صدها بار آزمون و خطا کنید تا بالاخره دریابید کدام روش جواب می‌دهد، با نگاهی به رقبای موفق بتوانید تارگتی رو برای پیج خود بچینید که تایید شده و جواب داده است. مثلا ممکن است از طریق آنالیز رقبا بفهمید که در این حوزه، مخاطب بیشتر ریلز می‌پسندد تا پست‌های چند اسلایدی و یا اینکه اگر استوری‌های نظرسنجی بیشتر بگذارید، نرخ تعامل‌تان بیش از پیش افزایش می‌یابد. مخصوصا در حیطه تبلیغات، تحلیل رقبا بیشتر بکارتان می‌آيد. از آنجا که صنعت تبلیغات هزینه زیادی می‌طلبد، با بررسی رقیب‌های‌تان در اینستاگرام می‌توانید ببینید که کدام پیج‌ها کجا تبلیغ می‌کنند، با چه لحنی محصول خود را به مخاطب ارائه می‌دهند و در نهایت با صرف هزینه کمتری، نتیجه بهتری می‌گیرید.
- جلوگیری از تکرار اشتباهات بقیه
هیچگاه فراموش نکنید که فقط یک حرفهای می‌تواند علاوه بر شناخت موفقیت‌های رقیب، از اشتباهات او درس بگیرد. هنگامی که ببینید رقیبتان مسابقه‌ای برگزار کرده ولی هیچ بازخوردی نگرفته است و یا فرمی استفاده کرده که مشارکت هیچ‌یک از فالوورهایش را در بر نداشته، شما دیگر آن مسیر را تکرار نمی‌کنید. یا حتی ممکن است دریابید که یکی از رقبای شما الگویی اشتباه را برای تبلیغ بکار برده و بازدیدش به شدت افت کرده است؛ در این هنگام، زنگ خطر برای شما به‌صدا در می‌آيد که از این روش استفاده نکنید تا پیج‌تان آسیب نبیند.
- ساختن مسیر متمایز و حرفهای
البته که هدف از تحلیل رقبا، فقط برای تقلید و الگوبرداری نیست. اتفاقا ما رقبا را زیر نظر می‌گیریم تا بتوانیم بفهمیم که وجه تمایز ما با بقیه کجا نهفته است و ما چه فرقی با سایر پیج‌ها داریم. ممکن است در این بحبوحه دریابیم که اگر سبک دیگری رای برای انتشار پست و استوری انتخاب کنیم، بیشتر در ذهن مخاطب ماندگار می‌شویم.
مثلا ممکن است که تلنگری به شما بخورد و به جای اینکه مثل همه مطالب آموزشی را خشک و رسمی ارائه دهید، با لحنی شوخ و خودمانی به استقبال مخاطب بروید و متوجه شوید فالوورهای‌تان بیشتر جذب می‌شوند. یا شاید به جای انتشار استوری‌هایی آماده و ویدیوهایی که همه جا دیده ی‌شود، تمایزی ایجاد کنید و شما اینبار با پشت صحنه و یا حتی حرفهای رومزه احساس نزدیکی بیشتری به مخاطب انتقال دهید.
تفاوت در بازار شلوغ و رقابتی اینستاگرام، خود به‌تنهایی یک مزیت رقابتی محسوب می‌شود. تحلیل رقبا به شما کمک می‌کند تا به‌درستی درک کنید که سایرین چه مسیری را طی می‌کنند و چه ویژگی‌هایی دارند، تا بتوانید آگاهانه تصمیم بگیرید که برند شما چه جایگاه منحصربه‌فردی در این فضا باید داشته باشد.
چطوری رقبای اصلی‌مون رو تو اینستاگرام پیدا کنیم؟
سرچ هدفمند و انتخاب فیلترهایی هوشمندانه اولین گام برای یافتن رقبای اصلی در اینستاگرام است. هنگام جست‌وجوی رقبا فقط با ظاهر زیبای پیج و تعداد فالوورهای بالای آن بسنده نکنید؛ بلکه باید با دقت بررسی کنید که آيا واقعا حوزه کاری آن با پیج شما مشابه است یا خیر. اگر با پیجی مخاطب هدف مشترکی دارید، آن پیج می‌تواند یکی از رقبای شما به حساب آید.
برای پیدا کردن رقبا، می‌توانید از طریق قسمت سرچ اینستاگرام هشتگ‌ها و کلمات کلیدی مربوط به حوزه‌تان را جست‌و‌جو کنید. مثلاً اگر در حوزه «تناسب اندام خانگی» فعالیت دارید، هشتگ‌هایی مثل #تمرین_در_خانه یا #فیتنس_بانوان می‌توانند شما را به پیج‌های فعال در این زمینه برسانند.
دومین راه این است که ببینید فالوورهای فعلی شما چه پیج هایی را دنبال می‌کنند؛ گاهی اوقات فالوورهای‌تان بدون اینکه بدانند در یافتن رقبا به شما کمک می‌کنند. از طریق ابزارهایی مانند insight هم می‌شود رقبا را یافت.
البته این نکته را فراموش نکنید که باید رقبای اینستاگرامی‌تان را دسته بندی کنید تا بتوانید در این زمینه موفق‌تر عمل کنید؛ به عبارتی دیگر، بعضی‌ها مستقیم رقیب شما هستند (مثلاً همون خدمات یا محصولات را ارائه می‌دن)، بعضی‌ها الهام‌بخش هستند (مثلاً مدل تولید محتواشون خاصه ولی مخاطب مشابهی دارن). حتماً دسته‌بندی کنید تا تحلیل مؤثرتری داشته باشید.
چی چیزایی رو باید تو پیج رقبا زیر ذره‌بین بذاریم؟
برای آنالیز رقبا صرفا در نظر گرفتن اینکه چند فالوور دارند و یا اینکه پست‌هایشان چند لایک می‌گیرد کافی نیست؛ باید نگاهی عمیق‌تر و تحلیلی ریزبینانه‌تر داشته باشید. به عنوان مثال، باید بدانید که در طول هفته بیشتر محتوای آموزشی منتشر می‌کنند یا تبلیغاتی و سرگرم کننده؛ چون این همان چیزی است که مخاطب را جذب می‌کنند و فالوور را در پیج نگه می‌دارد. زمان انتشار پست و استوری رقیب بسیار اهمیت دارد؛ چون اگر برنامه حضور مستمر آن‌ها را بدانید، می‌توانید دریابید که چه زمانی بیشترین نرخ تعامل با کاربر وجود دارد و چگونه می شود که همیشه در فید دیده شد. حتی از نوع کپشن نویسی و لحنی که در استوری‌ها بکار می‌برند، نباید چشم‌پوشی کرد؛ ممکن است که با لحنی دوستانه مخاطب را دعوت به اقدام کنند و یا شاید در این حوزه لحنی تخصصی اعتماد کاربر را به ارمغان می‌آورد.
برای اینکه دقیق‌تر بتوانید تکه‌های این پازل رو در کنار هم قرار دهید و بیشتر در پیج رقبا واکاوی کنید، باید از رفتار تعاملی آن‌ها با کاربر غافل نشوید. آیا در کامنت‌ها جواب فالوور‌هایشان را می‌دهند؟ استوری‌هایشان بیشتر اطلاع‌رسانی است یا همراه با پرسش و پاسخ طراحی می‌شود؟ برای ساختن جامعه‌ای وفادار و اعتادی ماندگار، از چه رنگ، فونت و استایلی در پیج‌شان استفاده کرده‌اند؟ چگونه با برندهای تجاری همکاری می‌کنند؟ تبلیغات خود را چه زمان‌هایی و از طریق چه پیج‌هایی پیش می‌برند؟ با فهمیدن این قبیل نکات، می‌توانید مسیر موفقیت و راه‌هایی که منجر به شکست می‌شود را طراحی کنید و استراتژی هدفمندتری برای پیج خود بسازید.
حتی اگر تصمیم دارید برای شروع از روش‌هایی مثل خرید فالوور اینستاگرام استفاده کنید، باید بدانید که کیفیت فالوورها مهم‌تر از تعدادشان است؛ چون الگوریتم اینستاگرام به تعامل واقعی حساس است و فالوورهای غیر فعال یا بی‌کیفیت می‌توانند به دیده شدن محتوای شما آسیب بزنند.
از تحلیل تا عمل: چطور نتایج آنالیز رقبا رو تبدیل به استراتژی کنیم؟
آنالیز رقبا در اینستاگرام فقط جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها نیست؛ باید با استفاده از اطلاعاتی که بدست آورده‌اید استراتژی مخصوص و شخصی سازی شده پیج خودتان را بسازید. در قدم بعدی باید تصمیم بگیرید که کدام روش برای شما جواب می‌دهد و کدامیک را باید کنار بگذارید.
فراموش نکنید که تقلید آن چیزی نیست که ما با آنالیز رقبا به‌دنبالش هستیم؛ بلکه هدف ما این است که با تحلیل داده های آن‌ها بفهمیم چه الگویی می‌تواند در پیج خودمان پیاده شود. به عنوان مثال، اگر متوجه شدید که یکی از رقبا هفتهای سه پست می‌گذارد، بدون اینکه دقیقا همین آمار و ارقام را تقلید کنید، می‌توانید با چیدن تقویم محتوایی منظم و متناسب با شرایط خودتان نرخ تعاملی را با کاربر بالا ببرید.
در چند مرحله شفاف به شما می‌آموزیم چگونه از داده‌های بدست آمده، استفاده کنید:
۱- همانطور که پیش‌تر گفته شد، قدم اول جمع‌آوری داده ها می‌باشد که ابزارهایی چون Instagram Insights، Ninjalitics یا Not Just Analytics در این راستا به‌کارتان می‌آیند.
۲- در این مرحله باید هر نوع اطلاعاتی را که بدست آورده‌اید طبقه بندی و مرتب کنید تا گیج نشوید و بتوانید داده‌های مهم را از غیر مهم جدا سازید.
۳- چه چیزی ارزش تست کردن را دارد؟ باید الگوهای موفق را پیدا کنید. چه نوع تبلیغاتی کاربر را فراری می‌دهد و با کدام سبک آن‌ها را دعوت به اقدام می‌کند؟ کدام سبک از کپشن نویسی باعث می‌شود کاربر کامنت بگذارد و از کنار چه نوع کپشنی به‌راحتی می‌گذرند؟
۴- کپی نکنید؛ بلکه از رقبا الهام بگیرید! در این مرحله باید تمامی ایده‌ها را شخصی‌سازی کنید. اگر رقیب با استفاده از ویدیوهای فان، محصول خود را پروموت می‌کند، شما می‌توانید ترکیبی از محتوای فان و دانش تخصصی برند خودتان جهت ساخت و ارائه محصول استفاده کنید.
۵- همه چیز را در ذهنتان نگه ندارید و ایده‌های خام را به برنامه‌ریزی منظم تبدیل کنید. باید تقویم محتوایی داشته باشید تا بدانید در آینده قرار است هفتهای چند پست منتشر شود؟ کدام روزها را برای تبلیغات در نظر خواهید گرفت؟ چه روزی نوبت محتوای فان و چه روزی صرفا مناسب محتوای آموزشی است؟
۶- مرحله‌ی اجرا و اندازه‌گیری (Execution & Measurement) جایی است که استراتژی از حالت تئوری خارج شده و به عمل تبدیل می‌شود. در این گام، محتوای برنامه‌ریزی‌شده منتشر می‌شود، کمپین‌های تبلیغاتی اجرا می‌شوند و سبک انتخاب‌شده برای پست‌گذاری به‌کار گرفته می‌شود. اما کار در همین‌جا تمام نمی‌شود؛ باید داده‌های به‌دست‌آمده را با KPIهای تعیین‌شده مقایسه کرد؛ از نرخ تعامل و رشد فالوورها گرفته تا عملکرد تبلیغات. نتایج به‌دست‌آمده، نقاط قوت و ضعف را آشکار می‌کنند و همین اطلاعات، پایه‌ای برای اصلاح و بهبود مداوم استراتژی خواهند بود. در واقع، این فرآیند یک چرخه‌ی بی‌پایان از اجرا، ارزیابی و بهینه‌سازی است که باعث می‌شود پیج همواره در مسیر رشد و تکامل باقی بماند.
ابزارهایی که تو تحلیل رقبای اینستاگرامی ناجی‌ت می‌شن
شما باید از ابزارهایی استفاده کنید که شما را به لایه‌های زیرین تحلیل رقبا هدایت می‌کنند و در سطح نگه‌تان نمی‌دارند! برای اینکه مسیر استراتژیک روشن‌تری برای خود رقم بزنید، این ابزارها به‌کارتا می‌آیند:
- Instagram Insights؛ نقطه شروع برای مشاهده واقعیت پیج: این ابزار داخلی اینستاگرام مانند یک پنجره مستقیم به عملکرد صفحه شما عمل می‌کند. از نرخ تعامل (Engagement Rate) گرفته تا زمان‌هایی که مخاطبان بیشترین فعالیت را دارند، اطلاعات ارزشمندی در اختیارتان قرار می‌دهد. حتی می‌توانید شناسایی کنید کدام پست‌ها بهترین بازخورد را داشته‌اند تا در آینده روی همان سبک بیشتر تمرکز کنید.
- ابزارهای تخصصی مانند Ninjalitics و Not Just Analytics: اگر می‌خواهید یک گام فراتر بروید و تنها به صفحه خودتان محدود نشوید، این ابزارها انتخابی ایده‌آل هستند. با استفاده از آن‌ها می‌توان رفتار رقبا را با دقتی موشکافانه تحلیل کرد؛ از نرخ رشد و سبک محتوایی گرفته تا نحوه اجرای کمپین‌های تبلیغاتی. این یعنی تصمیم‌گیری شما به جای حدس و گمان، بر پایه داده‌های واقعی خواهد بود.
- Social Listening؛ شنیدن صدای مخاطبان در فضای گسترده‌تر: ابزارهایی مانند Brand24 یا Mention به شما کمک می‌کنند متوجه شوید «بیرون از پیج شما» چه می‌گذرد. کاربران درباره برندتان چه می‌گویند؟ درباره رقبا چه نظری دارند؟ این داده‌ها نشان می‌دهد کجا باید بیشتر دیده شوید، چه موضوعاتی را باید در محتوایتان بگنجانید و حتی چه بحران‌هایی را باید پیش از وقوع مدیریت کنید.
با ترکیب درست این ابزارها، تحلیل رقبا از یک فعالیت سطحی فراتر می‌رود و به فرآیندی هوشمندانه تبدیل می‌شود؛ فرآیندی که مانند یک تیم تحقیق و توسعه اختصاصی عمل می‌کند و به شما می‌گوید کجا باید تغییر مسیر دهید، در کجا ثابت بمانید و چگونه می‌توانید چند قدم جلوتر از رقبا حرکت کنید.
این اشتباهات رو تو آنالیز رقبا نکن، ضرر می‌کنی!
آنالیز رقبا می‌تواند سکوی پرتاب پیج شما باشد، اما فقط زمانی که درست انجام شود. بسیاری از کسب‌وکارها و حتی بلاگرها به جای تحلیل هوشمندانه، در دام چند اشتباه رایج می‌افتند و نه‌تنها از رقبا جلو نمی‌زنند، بلکه وقت و انرژی‌شان را هم هدر می‌دهند.
- تقلید کورکورانه بدون درک استراتژی پشت کارشان
دیدن موفقیت یک پیج دیگر وسوسه‌انگیز است، اما اگر فقط ظاهر کارشان را کپی کنید – مثل کپشن‌ها، لحن یا حتی طراحی – بدون اینکه بفهمید چرا آن روش برایشان جواب داده، در نهایت پیج شما تبدیل به نسخه بی‌روح دیگری می‌شود. الگوریتم‌ها هم عاشق محتواهای تکراری نیستند و این کار می‌تواند حتی باعث افت دسترسی شما شود. - نادیده گرفتن تفاوت مخاطب‌ها
شاید رقیبتان یک پیج سرگرمی دارد و شما یک پیج آموزشی. شاید مخاطب آن‌ها نوجوانان هستند و شما به سراغ یک قشر حرفه‌ای‌تر رفته‌اید. وقتی این تفاوت‌ها را نادیده می‌گیرید و استراتژی آن‌ها را عیناً پیاده می‌کنید، عملاً با نیازهای واقعی فالوورهای خود بیگانه می‌شوید. - خیره شدن به اعداد و فراموش کردن کیفیت
دیدن یک پیج با ۵۰۰ هزار فالوور ممکن است شما را هیجان‌زده کند، اما اگر این فالوورها غیرفعال یا حتی فیک باشند، چه ارزشی دارند؟ تمرکز وسواس‌گونه روی آمار و ارقام (مثل تعداد فالوور) باعث می‌شود کیفیت واقعی محتوا، تعامل‌ها و ارزش برند نادیده گرفته شود.
به یاد داشته باشید: تحلیل رقبا یعنی دیدن پشت صحنه، نه فقط تماشا کردن ویترین. اگر این سه اشتباه را کنار بگذارید، می‌توانید از آنالیز رقبا برای ساخت یک مسیر هوشمندانه و متمایز استفاده کنید؛ مسیری که شما را جلوتر از بقیه نگه می‌دارد، نه در سایه‌ی آن‌ها.
ابزارهای دیگری که برای بررسی استفاده می‌شوند:
-
- HypeAuditor: بررسی کیفیت فالوورها (واقعی یا فیک بودن) و عملکرد کمپین‌های تبلیغاتی رقبا.
- Social Blade: مشاهده روند رشد یا افت فالوورها و عملکرد کلی پیج.
- Iconosquare : برای برنامه‌ریزی محتوا، تحلیل هشتگ‌ها و مقایسه چند پیج به‌طور همزمان.
- Phlanx Engagement Calculator : ابزار سریع برای محاسبه نرخ تعامل پیج رقبا.
- Brandwatch یا Talkwalker : ابزارهای حرفهای شنود اجتماعی (Social Listening) برای بررسی ترندها و تحلیل احساسات مخاطب.
- Keyhole : آنالیز کمپین‌های هشتگ و بررسی نحوه تعامل کاربران با محتواهای رقبا.
- Canva Analytics (در نسخه پرو) : علاوه بر طراحی، داده‌های محدودی برای بررسی عملکرد پست‌های طراحی‌شده ارائه می‌دهد.
